คาถาและคำสาปที่มีคำร่าย ในหนังสือแฮร์รี่ พอตเตอร์ กับศิลาอาถรรพ์

ในหนังสือแฮร์รี่ พอตเตอร์ กับศิลาอาถรรพ์ หรือหนังสือเล่ม 1 ของหนังสือชุดแฮร์รี่ พอตเตอร์ มีการใช้คาถาเกิดขึ้นมากมาย ทั้งที่สามารถระบุคำร่ายกับผลที่ชัดเจนได้และระบุไม่ได้ ในบทความนี้ผู้เขียนขอเจาะจงเขียนถึงแค่คาถาและคำสาปที่มีคำร่ายชัดเจนเท่านั้น อย่างไรก็ดีหากมีคาถาที่มีผลใกล้เคียงกับกลุ่มคาถาดังกล่าวแต่ชี้ชัดไม่ได้ว่าเป็นคาถาเดียวกันหรือไม่ ผู้เขียนจะไม่นับรวม

นอกจากนี้ในส่วนของการออกเสียงคำร่ายและพิกัดหน้าที่ปรากฏคาถา เนื่องจากการตีพิมพ์หนังสือฉบับภาษาไทยมีการเปลี่ยนแปลงมาหลายครั้ง ผู้เขียนจึงขอยึดเปรียบเทียบเนื้อหาใน 2 รุ่นด้วยกันคือ ปก (อ่อน) รุ่นแรกที่วาดโดย แมรี่ กรองแปร (พิมพ์ครั้งที่ 1 – กรกฎาคม 2543) และปก (แข็ง) รุ่นฉลอง 15 ปีที่วาดโดย คาซึ คิบุอิชิ (พิมพ์ครั้งที่ 15 – กุมภาพันธ์ 2557)

หมายเหตุ: ข้อมูลด้านล่างส่วนใหญ่จะยึดถือจากรายละเอียดหลักจากหนังสือแฮร์รี่ พอตเตอร์ กับศิลาอาถรรพ์เท่านั้น ยกเว้นในส่วนของข้อมูลน่ารู้อื่น ๆ ซึ่งอาจมาจากรายละเอียดภายนอก เช่น บทสัมภาษณ์  J.K. Rowling, Pottermore หรือเกมที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ชื่อเรียกคาถาแบบไทยบางส่วนมาจากชื่อที่ใช้เรียกจริงตามหนังสือชุดแฮร์รี่ พอตเตอร์ และบางส่วนเป็นชื่อที่ทางผู้เขียนนิยามขึ้นมา

คาถาและคำสาปที่มีคำร่ายในเล่ม 1 มีทั้งหมด 4 คาถา ได้แก่

1.คาถาสะเดาะกุญแจ

ชื่ออื่น: คาถาอาโลโฮโมรา, Unlocking Charm

คำร่ายเป็นภาษาไทย: อาโลโฮโมร่า / อโลโฮโมร่า (เล่ม 3 พิมพ์ครั้งที่ 1)

คำร่ายเป็นภาษาอังกฤษ: Alohomora

คำอธิบายวิธีร่ายคาถา:
คาถานี้ใช้ร่ายเพื่อเปิดประตูที่ล็อคอยู่ โดยผู้ใช้คาถาจะต้องเอาไม้กายสิทธิ์เคาะที่รูกุญแจ แล้วจึงร่ายคาถา ผลที่ได้ก็คือ จะมีเสียงกริ๊กที่รูกุญแจ แล้วประตูก็เปิดออก

ปรากฏ:
[บทที่ 9 ท้าดวลตอนเที่ยงคืน หน้า 195 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 195 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

เฮอร์ไมโอนี่ใช้ไม้กายสิทธิ์ของแฮร์รี่เปิดประตูในเขตระเบียงต้องห้ามชั้น 3 ให้เธอ แฮร์รี่ รอน และเนวิลล์เข้าไป จนสุดท้ายไปเจอเจ้าหมาสามหัวปุกปุยเข้า (มีการพูดร่ายคาถา 1 ครั้ง)
[บทที่ 16 ผ่านประตูกลหน้า 336 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 337 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

เฮอร์ไมโอนี่ใช้คาถานี้เปิดประตูห้องที่มีกุญแจมีปีก แต่ใช้คาถาไม่ได้ผล (ในหนังสือเฮอร์ไมโอนี่ไม่ได้พูดร่ายคาถา แต่มีการกล่าวว่าเธอใช้คาถานี้)

ข้อมูลน่ารู้อื่น ๆ:
– คาถานี้เป็นคาถาที่มีคำร่ายชัดเจนที่ปรากฏเป็นคาถาแรกในหนังสือแฮร์รี่ พอตเตอร์ กับศิลาอาถรรพ์
– คำร่ายคาถานี้มาจากภาษาถิ่นซิดิกิ (Sidiki) ของแอฟริกันตะวันตก มีความหมายว่า ‘มิตรต่อหัวขโมย’

2.คาถาเสกของให้ลอย

ชื่ออื่น: Levitation Charm

คำร่ายเป็นภาษาไทย: วิงการ์เดียม เลวีโอซ่า

คำร่ายเป็นภาษาอังกฤษ: Wingardium Leviosa

คำอธิบายวิธีร่ายคาถา:
คาถานี้ศาสตราจารย์ฟลิตวิกสอนไว้ว่า ‘โบกและสะบัดนิด ๆ จำไว้ โบกนิดสะบัดหน่อย และว่าคาถาให้ถูกต้อง’ (บทที่ 10 หน้า 209) เทคนิคสำคัญอีกอย่างคือต้องขยับข้อมือให้ดี แล้วจึงร่ายคาถา หากสำเร็จของที่ตั้งใจจะเสกให้ลอยจะลอยขึ้น

ปรากฏ:
[บทที่ 10 ฮัลโลวีน หน้า 209 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 209 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

นักเรียนในชั้นเรียนของศาสตราจารย์ฟลิตวิกต้องฝึกคาถานี้ (เช่น แฮร์รี่, รอน, เฮอร์ไมโอนี่, เนวิลล์, เชมัส) โดยต้องเสกให้ขนนกลอย ในหนังสือหน้าดังกล่าว มีการพูดร่ายคาถานี้ ทั้งหมด 3 ครั้ง คือรอนพูด 1 ครั้ง (แต่ขนนกไม่ลอย) และเฮอร์ไมโอนี่พูด 2 ครั้ง (ครั้งแรกพูดแบบออกเสียงสอนรอนให้ออกเสียง ‘การ์’ ยาว ๆ ชัด ๆ  และครั้งที่ 2 พูดเพื่อร่ายคาถา ส่งผลให้ขนนกของเธอและรอนลอยขึ้น)
[บทที่ 10 ฮัลโลวีน หน้า 215 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 215 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

รอนใช้ไม้กายสิทธิ์ของเขาร่ายคาถานี้ เสกให้ไม้ตะบองหลุดจากมือโทรลล์ แล้วลอยขึ้นไปในอากาศ จนหล่นตกมาโดนหัวโทรลล์ (มีการพูดร่ายคาถา 1 ครั้ง)

ข้อมูลน่ารู้อื่น ๆ:
– คาถานี้เป็นคาถาที่ศาสตราจารย์ฟลิตวิกสอนในเช้าวันฮัลโลวีน ตอนแฮร์รี่เรียนอยู่ปี 1 และนักเรียนคนแรกในชั้นเรียนที่ใช้คาถานี้สำเร็จคือเฮอร์ไมโอนี่
– คำร่ายคาถานี้มาจากการประสมกันระหว่างภาษาอังกฤษ และภาษาละตินหลัก ๆ ดังนี้
wing (ภาษาอังกฤษ เป็นคำกริยา แปลว่า ‘บิน’) + arduus (ภาษาละติน เป็นคำคุณศัพท์ แปลว่า ‘สูงชัน’) หรืออาจเป็น arduum (ภาษาละติน เป็นคำนาม แปลว่า ‘พื้นที่ลาดชัน’) + levo (ภาษาละติน เป็นคำกริยา แปลว่า ‘ลอย’) หรืออาจเป็น levis (ภาษาละติน เป็นคำคุณศัพท์ แปลว่า ‘เบา’)

3.คำสาปผูกขา

ชื่ออื่น: Leg-Locker Curse, Leg-Locking Spell

คำร่ายเป็นภาษาไทย: โลโคมอเตอร์ มอร์ติส

คำร่ายเป็นภาษาอังกฤษ: Locomotor Mortis

คำอธิบายวิธีร่ายคาถา:
คาถานี้เมื่อร่ายไปที่ใคร ขา 2 ข้างของคน ๆ นั้นจะติดกันแน่น

ปรากฏ:
[บทที่ 13 นิโคลัส แฟลมเมล หน้า 264 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 265 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

เนวิลล์บอกว่าเขาถูกมัลฟอยเสกคำสาปผูกขาใส่เขาที่นอกห้องสมุด เนวิลล์เลยต้องกระโดด 2 ขามาตลอดทางถึงหอคอยกริฟฟินดอร์ และเฮอร์ไมโอนี่ก็ช่วยเสกคาถาแก้ให้ (แค่เอ่ยถึงคาถา แต่ยังไม่มีการพูดร่ายคาถา)
[บทที่ 13 นิโคลัส แฟลมเมล หน้า 268 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 269 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

เฮอร์ไมโอนี่กับรอนแอบซ้อมคำสาปนี้กันไว้เผื่อใช้กับสเนป ถ้าสเนปจะสาปแฮร์รี่ระหว่างแข่งขันควิดดิช (แค่เอ่ยถึงคาถา ไม่มีการพูดร่ายคาถา)

[บทที่ 13 นิโคลัส แฟลมเมล หน้า 269 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 270 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

เฮอร์ไมโอนี่พูดย้ำรอนว่าคำร่ายของคำสาปนี้คือ ‘โลโคมอเตอร์ มอร์ติส’ แต่สุดท้ายก็ไม่ได้ใช้กัน (แค่เอ่ยถึงคำร่ายคาถา แต่ไม่มีการพูดร่ายคาถาใช้จริง)

ข้อมูลน่ารู้อื่น ๆ:
– คำร่ายคาถานี้มาจากการประสมกันระหว่างภาษาอังกฤษ และภาษาละตินหลัก ๆ ดังนี้
locomotion (ภาษาอังกฤษ เป็นคำนาม แปลว่า ‘การเคลื่อนที่’) หรืออาจเป็น locus (ภาษาละติน เป็นคำนาม แปลว่า ‘สถานที่’) + moto (ภาษาละติน เป็นคำกริยา แปลว่า ‘เคลื่อนที่’) + mortis (ภาษาละติน เป็นคำนาม แปลว่า ‘ความตาย’)

4.คาถามัดตราสัง

ชื่ออื่น: คาถาสาปให้ร่างติดกัน (แขนขาติดกับลำตัว), Full Body-Bind Curse, Body Freezing Spell

คำร่ายเป็นภาษาไทย: เพ็ตตริฟิคัส โททาลัส (*ในการพิมพ์ครั้งที่ 1 และ 15 มีการพิมพ์ผิดว่า ‘เพ็ตตริพิคัส โททาลัส’)

คำร่ายเป็นภาษาอังกฤษ: Petrificus Totalus

คำอธิบายวิธีร่ายคาถา:
คาถานี้หากจะเสกให้ชี้ไม้กายสิทธิ์ไปที่คน ๆ นั้น แล้วร่ายคาถา แขนจะตกมาอยู่ข้างลำตัว ขารวบติดกันทันที ร่างแข็งทื่อเหมือนท่อนไม้ นอกจากนี้ขากรรไกรจะติดตรึงเข้าหากันด้วยจนพูดไม่ออก

ปรากฏ:
[บทที่ 16 ผ่านประตูกล หน้า 329 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 330 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

เฮอร์ไมโอนี่ใช้คาถานี้กับเนวิลล์ เพราะพวกแฮร์รี่ต้องรีบไปป้องกันศิลาอาถรรพ์ (มีการพูดร่ายคาถา 1 ครั้ง)
[บทที่ 17 ชายผู้มีสองหน้า หน้า 368 (พิมพ์ครั้งที่ 1) / หน้า 369 (พิมพ์ครั้งที่ 15)]

ในหน้าดังกล่าวมีการเปรียบเทียบพาดพิงคาถานี้ว่า เดรโก มัลฟอยตกตะลึงที่กริฟฟินดอร์ได้คะแนนบ้านดีเด่นแซงหน้าสลิธีรินเหมือนถูกคาถานี้เข้าให้ (แค่เอ่ยถึงคาถา ไม่มีการพูดร่ายคาถา)

ข้อมูลน่ารู้อื่น ๆ:
– คำร่ายคาถานี้มาจากภาษาละตินหลัก ๆ ดังนี้
petra (ภาษาละติน เป็นคำนาม แปลว่า ‘หิน’) + fieri (ภาษาละติน เป็นคำกริยา แปลว่า ‘กลายเป็น’) + totus (ภาษาละติน เป็นคำคุณศัพท์ แปลว่า ‘สมบูรณ์’)

แหล่งอ้างอิง:

• หนังสือแฮร์รี่ พอตเตอร์ กับศิลาอาถรรพ์ (ฉบับตีพิมพ์ครั้งที่ 1)
• หนังสือแฮร์รี่ พอตเตอร์ กับศิลาอาถรรพ์ (ฉบับตีพิมพ์ครั้งที่ 15)
• Latin Dictionary by Collins Gem
• http://harrypotter.wikia.com
• https://www.hp-lexicon.org/